Cynulliad Cenedlaethol Cymru
Y Pwyllgor Busnes
Mehefin 2017
Diwygio Rheolau Sefydlog: Rheolau Sefydlog 16, 19, 20
a 27 – Proses y Gyllideb a Gweithdrefnau Cyllid
Diben
1.
Yn unol â Rheol Sefydlog 11.7(iv), mae'r
Pwyllgor Busnes yn gyfrifol am wneud argymhellion ar weithdrefnau
ac arferion cyffredinol y Cynulliad, gan gynnwys unrhyw gynigion i
ail-wneud neu ddiwygio'r Rheolau Sefydlog.
2.
Mae'r adroddiad yn argymell diwygio Rheolau Sefydlog
16, 19, 20 a 27 mewn perthynas â phroses cyllideb a
gweithdrefnau cyllid y Cynulliad. Mae'r newidiadau a gytunwyd gan y
Pwyllgor Busnes i'w gweld yn Atodiad A, ac mae'r cynigion ar gyfer
Rheolau Sefydlog newydd i'w gweld yn Atodiad B.
Y cefndir
3. Rhoddodd Deddf
Cymru 2014 y gallu i'r Cynulliad greu trethi newydd yng Nghymru, yn
ogystal â phwerau benthyca, gan olygu bod angen gwneud
newidiadau i broses cyllideb y Cynulliad. Ar 15 Tachwedd 2016 a 14
Chwefror 2017, bu'r Pwyllgor Busnes yn trafod cynigion ar gyfer
proses newydd ar gyfer y gyllideb er mwyn craffu ar y pwerau
ariannol yn Neddf Cymru 2014. Cytunodd y Rheolwyr Busnes i ystyried
cynigion manwl ar gyfer diwygio Rheolau Sefydlog yn seiliedig ar y
cynigion amlinellol a gyflwynwyd.
4. Roedd y cynigion yn
seiliedig ar argymhellion Pwyllgor Cyllid y Pedwerydd Cynulliad, ac
wedi'u haddasu i gyd-fynd â phroses anneddfwriaethol.
Bu Llywodraeth Cymru a Chomisiwn y Cynulliad yn cydweithio wrth
lunio gweithdrefn a oedd yn ystyried ymateb y llywodraeth i
argymhellion y Pwyllgor Cyllid.
5. Ar ôl i'r
Pwyllgor Busnes ystyried y cynigion cychwynnol hynny a chytuno
arnynt o ran egwyddor, cafwyd trafodaethau pellach rhwng swyddogion
Llywodraeth Cymru a Chomisiwn y Cynulliad ynglŷn â rhai
o'r manylion. Yna, ar 17 Mawrth a 23 Mai 2017, trafododd y Rheolwyr
Busnes gynigion drafft ar gyfer newidiadau i'r Rheolau Sefydlog er
mwyn rhoi proses newydd ar gyfer y gyllideb ar waith. Yn y cyfarfod
olaf hwnnw, trafodwyd y cynigion ochr yn ochr â llythyr gan y
Pwyllgor Cyllid yn esbonio ei ymateb i ymgynghoriad y Pwyllgor
Busnes ar y drafft, a phrotocol drafft rhwng y Pwyllgor Cyllid a
Llywodraeth Cymru.
6. Cytunodd y Rheolwyr
Busnes ar rai newidiadau i'r drafft gwreiddiol, yn seiliedig ar
sylwadau'r Pwyllgor Cyllid ac Arweinydd y Tŷ, ac mae'r
newidiadau dilynol a gytunwyd gan y Pwyllgor Busnes i'w gweld yn
atodiad yr adroddiad hwn.
Y Cwmpas a'r Cyd-destun ar gyfer Newid
7. Mae'r pwerau a
roddir gan Ddeddf Cymru 2014 yn golygu bod angen newid proses
cyllideb y Cynulliad er mwyn caniatáu ar gyfer y gwaith o
graffu ar drethi a phwerau benthyca datganoledig a ddaw i rym ym
mis Ebrill 2018, h.y. yn barod ar gyfer cylch 2018-19 o ran craffu
ar y gyllideb. Mae'r newidiadau arfaethedig i'r Rheolau Sefydlog yn
darparu ar gyfer proses sy'n adlewyrchu darpariaethau'r
Ddeddf.
8. Mae proses arfaethedig y gyllideb yn
addasu'r model a awgrymwyd yn adroddiadau arfer gorau'r Pwyllgor
Cyllid i gyd-fynd â'r gofyniad yn Neddf Llywodraeth Cymru i
gael cynnig ar gyfer y gyllideb, ac i hwnnw gael ei basio cyn
dechrau'r flwyddyn ariannol y mae'r cynnig yn ymwneud â
hi. Mae hefyd yn ystyried argymhellion a wnaed gan y
Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, a
gomisiynwyd yn annibynnol i asesu'r cynigion a oedd yn cael eu
datblygu o gymharu â'i egwyddorion arfer gorau ar gyfer
tryloywder a diwygio cyllidebau a'r arfer gorau rhyngwladol.
Ar 21 Medi 2016, cymeradwyodd y Pwyllgor Cyllid opsiwn a ffafriwyd
ar gyfer proses y gyllideb, fel man cychwyn ar gyfer ei
drafodaethau â Llywodraeth Cymru, ac mae'r cynigion yn
adlewyrchu canlyniadau'r trafodaethau o'r pwynt hwnnw
ymlaen.
9. Gan fod y Fframwaith Cyllidol a
gytunwyd gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU ym mis Rhagfyr
2016 yn nodi'r bwriad i ddatganoli cyfraddau treth incwm Cymreig
i'r Cynulliad o 2019/20 ymlaen, ymddengys yn synhwyrol i'r Pwyllgor
Busnes achub ar y cyfle hwn i ddiwygio'r Rheolau Sefydlog yn barod
ar gyfer y newid hwnnw, ac felly cynigir newidiadau ar hyn o bryd i
ganiatáu ar gyfer cyfraddau treth incwm Cymreig er na
fyddant yn cael eu defnyddio am ddwy flynedd.
10. Bydd protocol diwygiedig rhwng y Cynulliad a
Llywodraeth Cymru yn cael ei lunio i gyd-fynd â phroses y
gyllideb a nodir yn y Rheolau Sefydlog, ar y gwaith o graffu ar y
gyllideb gan Bwyllgorau'r Cynulliad. Am y tro cyntaf, cynigir
y dylid cyfeirio at y protocol yn y Rheolau Sefydlog. Mae proses y
gyllideb yn ceisio bodloni'r egwyddorion a nodwyd gan y Pwyllgor
Cyllid blaenorol yn ei adroddiadau arfer gorau ar broses y
gyllideb, a chydymffurfio â'r gofyniad statudol cyfredol ar
gyfer Cynnig Cyllideb Blynyddol a geir yn Neddf Llywodraeth Cymru
2006.
11. Yn yr hirdymor, ar ôl i Ddeddf Cymru
2017 gael Cydsyniad Brenhinol, bydd gan y Cynulliad gymhwysedd
hefyd dros drefniadau cyllid, archwilio ac atebolrwydd ehangach yn
y dyfodol, a bydd yn gallu ystyried newid i broses gyllidebol
ddeddfwriaethol. Mae Llywodraeth Cymru wedi cytuno yn y
gorffennol i ystyried cyflwyno deddfwriaeth ariannol gynhwysfawr,
gan alluogi'r Cynulliad i newid i gylch bil cyllideb blynyddol yn y
dyfodol. Rhoddodd y Pwyllgor Cyllid wybod i'r Pwyllgor Busnes ar 23
Mai 2017 y bydd yn cynnal darn o waith i edrych ar y posibilrwydd o
newid i broses gyllidebol ddeddfwriaethol a beth y byddai hynny'n
ei olygu.
Newidiadau arfaethedig i broses y gyllideb
12.
Cynigir diwygio Rheol Sefydlog 16.1 er mwyn cynnwys
craffu ar bob math o drefniadau cyllido fel rhan o swyddogaethau
craffu Pwyllgorau, gan adlewyrchu pwerau newydd Llywodraeth Cymru i
gyllido rhywfaint o'i gwariant ei hun.
13.
Cynigir diwygio Rheol Sefydlog 19 hefyd, sy'n nodi
swyddogaethau'r Pwyllgor Cyllid, er mwyn adlewyrchu rôl y
Pwyllgor wrth graffu ar bwerau newydd y Cynulliad o ran trefniadau
cyllido. Mae'r Rheol Sefydlog 19.5 newydd yn diffinio 'trefniadau
cyllido' i gynnwys holl ffynonellau cyllid posibl y gyllideb
ddrafft a fyddai'n destun gwaith craffu.
14.
Gyda'r pwerau newydd o ran trethiant a benthyca, y
bwriad yw y dylai'r Pwyllgor Cyllid ganolbwyntio yn y dyfodol ar
gynlluniau gwariant lefel uwch ac effaith facroeconomaidd y
penderfyniadau a wneir ynghylch trethiant. O ganlyniad, bydd y
gwaith o graffu ar y cynlluniau gwariant manwl yn cael ei gyfeirio
i bwyllgorau eraill y Cynulliad.
15.
Mae'r newidiadau arfaethedig i Reol Sefydlog 20
(Gweithdrefnau Cyllid) yn arwain at broses sy'n seiliedig yn
gyffredinol ar y broses gyfredol, ond mae'n rhannu cynigion y
gyllideb ddrafft yn gamau 'amlinellol' a 'manwl' er mwyn
caniatáu rhagor o amser i bwyllgorau gynnal eu gwaith
craffu, gan gynnwys gwaith y 'pwyllgor cyfrifol' (y Pwyllgor
Cyllid) o graffu ar y gyllideb amlinellol lefel uchel, a gwaith
pwyllgorau eraill y Cynulliad o graffu ar y cynlluniau gwariant
manwl. Mae'r Pwyllgor Cyllid yn parhau i chwarae rôl o
ran goruchwylio a chydlynu, ond mae'r broses hefyd yn
caniatáu i gynlluniau gwariant manwl y Llywodraeth gael eu
darparu'n gynnar er mwyn rhoi cymaint o amser â phosibl i
bwyllgorau polisi a deddfwriaeth graffu a chyflwyno adroddiad ar y
manylion, gan gynnwys digon o amser i ymgynghori â'r
cyhoedd.
Y broses graffu ddau gam
16.
Yn ogystal â'r newidiadau arfaethedig i Reolau
Sefydlog sy'n adlewyrchu'r broses newydd, cynigir cynnwys Rheol
Sefydlog 20.1A newydd a fydd yn cyfeirio at y protocol a gytunwyd rhwng y pwyllgor
cyfrifol (y Pwyllgor Cyllid) a Llywodraeth Cymru ar faterion
cyllidebol.Bwriedir i'r protocol ategu darpariaethau newydd y Rheolau Sefydlog.
Fel y'i drafftiwyd, mae'r ddarpariaeth yn ei gwneud
yn bosibl i'r protocol gael ei gymeradwyo gan y Cynulliad cyfan,
ond nid yw hynny'n ofynnol.
17.
Mae'r newid arfaethedig i Reolau Sefydlog 20.2 i 20.6
yn adlewyrchu'r newid i broses graffu ddau gam, lle y mae
cynigion cyllideb amlinellol a chynigion cyllideb
manwl, sef y ddwy elfen sy'n cael eu cyfuno i greu'r gyllideb
ddrafft, yn gallu cael eu gosod ar wahân ar ddyddiadau
gwahanol (er bod modd iddynt gael eu gosod ar yr un pryd
hefyd).
18.
Mae'r broses lle y mae'r Gweinidog yn rhoi gwybod i'r
Pwyllgor Busnes am y dyddiadau cyhoeddi, a'r broses lle y mae'r
Pwyllgor Busnes yn cyhoeddi amserlen (gyda'r opsiwn i newid yr
amserlen honno os bydd angen), yn aros yr un fath, heblaw ei bod
bellach yn adlewyrchu'r newid i broses graffu ddau gam drwy
ddarparu ar gyfer nodi dau ddyddiad cau ar wahân: un i'r
Pwyllgor Cyllid gyflwyno adroddiad ar y cynigion amlinellol
ac un i'r pwyllgorau eraill gyflwyno adroddiad ar y cynigion
manwl. Mae pennawd newydd uwch ben Rheol Sefydlog 20.7 –
'Cynigion y Gyllideb Ddrafft' yn nodi dechrau'r broses ddau gam
newydd, ac mae geiriad Rheol Sefydlog 20.7 wedi'i ddiwygio i
adlewyrchu'r pwerau newydd o ran codi trethi a'r ffaith y bydd
cynigion cyllideb ddrafft y llywodraeth bellach yn gwneud mwy na
nodi'r symiau o ran adnoddau ac arian parod. Mae'r Rheol Sefydlog
hon yn berthnasol i’r cynigion amlinellol yn unig.
Amserlenni
19.Mae'r newid arfaethedig i Reol Sefydlog 20.5 yn
cynyddu nifer yr wythnosau a roddir ar gyfer gwaith craffu.
Cynigir cyfanswm o wyth wythnos ar gyfer y gwaith o graffu ar y
gyllideb amlinellol mewn blwyddyn gyllidebol arferol, gan
ganiatáu o leiaf pum wythnos. Byddai pwyllgorau eraill
yn cael o leiaf bum wythnos i gyflwyno adroddiad ar y cynigion
manwl. Caiff paragraff ei gynnwys ym mhrotocol cysylltiedig y
gyllideb, a gytunwyd rhwng y Pwyllgor Cyllid a Llywodraeth Cymru, i
sicrhau bod yr holl wybodaeth sy'n berthnasol i'r gyllideb ddrafft
yn cael ei chyhoeddi cyn hanner tymor mis Hydref ym mhob achos.
Bydd y protocol hefyd yn nodi rhai o'r amgylchiadau lle y gallai'r
llywodraeth ddisgwyl gofyn am lai nag wyth wythnos o waith craffu
ar y gyllideb amlinellol, ond bydd y penderfyniad ynghylch yr
amserlen bob amser yn nwylo'r Pwyllgor Busnes.
Y wybodaeth sydd ei hangen ar bob cam
20.Mae'r Rheol Sefydlog 20.7A newydd arfaethedig yn ei
gwneud yn ofynnol i'r llywodraeth gyhoeddi gwybodaeth benodol yr un
pryd â chynigion cyllideb amlinellol, i gynorthwyo
pwyllgorau'r Cynulliad. Bydd manylion am y wybodaeth hon yn
cael eu nodi yn y protocol a gytunir rhwng y Pwyllgor Cyllid a
Llywodraeth Cymru.
21.Yna, mae'r Rheol Sefydlog 20.7B newydd yn nodi'r
gofyniad i Lywodraeth Cymru osod cynigion cyllideb manwl, yn
cynnwys y dyraniadau arfaethedig ar gyfer pob portffolio
gweinidogol.
22.Yna, cynigir diwygio geiriad Rheol Sefydlog 20.8 yn
unol â'r broses graffu ddau gam newydd. Byddai'r datganiad ar
y gyllideb ddrafft yn cael ei wneud ar ôl i'r cynigion
amlinellol gael eu cyhoeddi.
Dadl ynghylch y Gyllideb Ddrafft
23.Cynigir diwygiad i'r Rheol Sefydlog 20.9 gyfredol
hefyd yn unol â'r broses graffu ddau gam newydd – mae'r
rheol hon yn nodi'r cyfyngiadau o ran pryd y gellir gwneud cynnig
yn y cyfarfod llawn mewn perthynas â chyllideb ddrafft y
Llywodraeth. Gan fod dau ddyddiad cau ar gyfer cyflwyno
adroddiadau bellach – ar gyfer y Pwyllgor Cyllid a
phwyllgorau eraill y Cynulliad – byddai'r ddadl ynghylch y
gyllideb ddrafft yn digwydd ar ôl i'r ddau ddyddiad cau fynd
heibio, ac ni chaiff Pwyllgor Cyllid, y llywodraeth na neb arall
wneud cynnig ynghylch y gyllideb ddrafft tan fod hynny wedi
digwydd.
24.Cynigir dileu Rheol Sefydlog 20.10 hefyd, sy'n
cydnabod hawl unrhyw un o bwyllgorau'r Cynulliad heblaw'r pwyllgor
cyfrifol i ystyried y gyllideb ddrafft a chyflwyno adroddiad arni.
Nid oes angen y rheol hon mwyach, gan fod gwaith pwyllgorau eraill
wrth graffu ar gynigion manwl yn rhan greiddiol o broses newydd y
gyllideb.
Argymell newid y gyllideb ddrafft
25.Yn unol â Rheol Sefydlog 20.11 ar hyn o bryd,
caiff y pwyllgor cyfrifol argymell newid y symiau a gynigir yn y
gyllideb ddrafft, oni ni ddylai'r newidiadau hynny gynyddu na
gostwng y cyfansymiau perthnasol. Cynigir diwygio'r Rheol Sefydlog
hon i'w gwneud yn glir y dylai unrhyw newidiadau fod yn niwtral o
ran cost, hynny yw, na ddylent arwain at gynyddu na gostwng y
symiau dan sylw, neu os byddant yn gwneud hynny, bod newid cymesur
i'r trefniadau cyffredinol o gyllido’rgyllideb ddrafft.
Cynigir y newid hwn er mwyn cydnabod y pwerau cyllido newydd, gan
gynnwys pwerau i newid lefelau trethi. Caiff hyn ei adlewyrchu
hefyd mewn newid canlyniadol arfaethedig i Reol Sefydlog 20.12 mewn
perthynas ag unrhyw welliant i'r cynnig ynghylch y gyllideb
ddrafft.
Cyllideb ddrafft y Comisiwn
26.Cynigir newid bach i Reol Sefydlog 20.14 mewn
perthynas ag amseriad y gwaith craffu a'r adroddiadau a gyflwynir
ar gyllideb y Comisiwn fel rhan o broses y gyllideb. Ysgrifennodd y
cyn-Lywydd at Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid yn ystod y Pedwerydd
Cynulliad i awgrymu y dylid cyflwyno adroddiad ar gyllideb y
Comisiwn erbyn 22 Hydref, sef tair wythnos ar ôl y dyddiad
cau ar 1 Hydref pryd y mae'n rhaid i'r Comisiwn osod ei gyllideb
(fel y nodir yn Rheol Sefydlog 20.13). Mae'r diwygiad i Reol
Sefydlog 20.14 yn nodi 22 Hydref fel dyddiad cau ar gyfer adroddiad
y Pwyllgor Cyllid, ac mae'r Rheol Sefydlog flaenorol yn diogelu
cyfnod o dair wythnos o leiaf ar gyfer gwaith craffu. Yn ymarferol,
efallai y bydd y Comisiwn yn dewis gosod ei gyllideb ddrafft yn
gynharach ac, yn yr achos hwnnw, mae'r newid arfaethedig i'r Rheol
Sefydlog yn golygu y byddai gan y Pwyllgor Cyllid fwy na
thair wythnos ar gyfer gwaith craffu, yn hytrach na gorfod cyflwyno
adroddiad o fewn tair wythnos i'r dyddiad hwnnw. Mae Comisiynydd y
Cynulliad sydd â chyfrifoldeb dros y gyllideb a llywodraethu
yn cefnogi'r newid arfaethedig hwn, sy'n adlewyrchu'r gweithdrefnau
presennol ar gyfer Swyddfa Archwilio Cymru a'r Ombwdsmon
Gwasanaethau Cyhoeddus.
Cynigion Cyllideb Blynyddol
27.Cynigir diwygio Rheol Sefydlog 20.28, sy'n nodi'r
wybodaeth y dylid ei darparu i ategu'r Cynnig Cyllideb Blynyddol,
drwy ychwanegu pwynt (vi) newydd i'w gwneud yn ofynnol bod
diweddariadau'n cael eu cyhoeddi i'r wybodaeth a ddarperir yng
nghyfnod y gyllideb ddrafft (o ran y cynigion amlinellol a'r
cynigion manwl) i gyd-fynd â'r cynnig cyllideb blynyddol. Y
nod yw cefnogi tryloywder yn y broses o graffu ar gyllideb ddrafft
y llywodraeth. Bydd lefel y wybodaeth wedi'i diweddaru y dylid ei
darparu yn cael ei nodi yn y protocol a gytunir rhwng y pwyllgor
cyfrifol a Llywodraeth Cymru yn unol â'r Rheol Sefydlog 20.1A
newydd arfaethedig.
28.Cynigir diwygio'r Rheol Sefydlog hon hefyd i'w gwneud
yn gliriach bod y cyfeiriadau at y 'Trysorlys' yn y Rheol Sefydlog
yn ymwneud â Thrysorlys y DU ac nid Trysorlys
Cymru.
Defnyddio Gormod o Adnoddau
29.Cynigir gwneud rhai newidiadau i'r Rheolau Sefydlog
cyfredol sy’n ymwneud â defnyddio gormod o adnoddau. Ar
wahân i ystyriaeth y Pwyllgor Busnes o newidiadau i broses y
gyllideb, roedd Archwilydd Cyffredinol Cymru wedi trafod gyda
Llywodraeth Cymru yr angen i gynnwys gweithdrefn briodol yn y
Rheolau Sefydlog er mwyn sicrhau y gall unrhyw achos lle y gall
Bwrdd Iechyd Lleol neu Lywodraeth Cymru ei hun fynd y tu hwnt i
derfynau bloc Cymru gael ei awdurdodi'n
ôl-weithredol.
30.Mae darpariaeth yn Rheolau Sefydlog 20.38 i 20.41 i
achosion o ddefnyddio gormod o adnoddau gael eu hawdurdodi’n
ôl-weithredol drwy gynnig cyllideb atodol, ond mae geiriad
cyfredol y weithdrefn yn berthnasol i'r Comisiwn, Swyddfa Archwilio
Cymru a'r Ombwdsmon. Os bydd unrhyw gyrff yn gorwario, caiff
Llywodraeth Cymru gyflwyno cynnig cyllideb atodol yn unol â
Rheolau Sefydlog 20.30 i 20.37, ond nid oes gofyniad penodol i
Lywodraeth Cymru wneud hynny os yw hithau'n defnyddio gormod o
adnoddau. Y cynnig yw ychwanegu Rheol Sefydlog 20.37A newydd a
diwygiadau canlyniadol i Reolau Sefydlog 20.40 ac 20.41 i gynnwys y
Rheol Sefydlog newydd yn y weithdrefn. Mae'r weithdrefn yn 20.37A
ar gyfer cyflwyno cynnig cyllideb atodol gan un o Weinidogion Cymru
er mwyn gwneud cais am awdurdodiad ôl-weithredol yn wahanol
i'r hyn a nodir ar gyfer Comisiwn y Cynulliad, Swyddfa Archwilio
Cymru a'r Ombwdsmon, gan fod y cyrff hynny'n cyflwyno cais i
Lywodraeth Cymru gyflwyno cynnig cyllideb atodol. Cynigir
diwygiadau canlyniadol i Reolau Sefydlog 20.40 ac 20.41 hefyd, er
mwyn cynnwys cyfeiriad at y Rheol Sefydlog 20.37A
newydd.
Cyfraddau Treth Incwm Cymreig – Penderfyniadau
ynghylch y gyfradd Gymreig
31.Cynigir cyflwyno adran newydd yn Rheol Sefydlog 20,
cyn gweithdrefn y Cynnig Cyllideb Blynyddol, i ganiatáu ar
gyfer penderfyniadau ynghylch y gyfradd Gymreig. Mae'r
darpariaethau ar gyfer penderfyniadau ynghylch cyfraddau treth
incwm Cymreig wedi'u nodi yn Neddf Llywodraeth Cymru, fel y'i
diwygiwyd gan Ddeddf Cymru 2014, ond gan eu bod yn gysyniad newydd
yn Rheolau Sefydlog y Cynulliad, mae'r Rheolau Sefydlog 20.24A a
20.24B arfaethedig yn diffinio ac yn esbonio'r gofynion ar gyfer
penderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig (arfer a fabwysiadwyd hefyd
gan Senedd yr Alban).
32.Mae'r Rheol Sefydlog 20.24C arfaethedig yn rhoi
gofynion Adran 116D(7) o'r Ddeddf ar waith, sef mai dim ond Prif
Weinidog Cymru neu un o Weinidogion Cymru a gaiff wneud cynnig am
benderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig. Mae'n darparu hefyd nad
oes modd cyflwyno gwelliannau i gynigion o'r fath, gan ddiogelu
hawl gyfan gwbl y Llywodraeth i gynnig mesurau ariannol, sy'n
berthnasol hefyd i gynigion y gyllideb a phenderfyniadau ariannol
ynghylch Biliau'r Cynulliad.
33.Mae'r Rheol Sefydlog 20.24D newydd arfaethedig yn
atal penderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig rhag cael ei gynnig
tan ar ôl i’r cynnig cyllideb blynyddol gael ei
gyflwyno. Y nod yw diogelu dilysrwydd cyffredinol y broses o graffu
ar y gyllideb, a sicrhau bod yr holl wybodaeth am gyllideb derfynol
y Llywodraeth ar wrth law pan fydd Aelodau’n pleidleisio ar
benderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig.
34.Mae'r Rheol Sefydlog 20.29A newydd arfaethedig yn
sicrhau bod y penderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig a chytuno ar
Gynnig Cyllideb Blynyddol yn gyd-ddibynnol. Drwy sôn am
'gytuno', yn hytrach na 'chyflwyno' neu 'gynnig', byddai'r Rheol
Sefydlog hon yn caniatáu i benderfyniad ynghylch y gyfradd
Gymreig a Chynnig Cyllideb Blynyddol gael eu cynnig yn yr un
cyfarfod pe bai’r llywodraeth am wneud hynny, ond ni fyddai
modd pleidleisio ynghylch y Cynnig Cyllideb Blynyddol tan fod y
penderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig wedi’i
gytuno.
Newidiadau i Reol Sefydlog 27 –
Is-ddeddfwriaeth (ac eithrio Is-ddeddfwriaeth sy’n
Ddarostyngedig i Weithdrefn Cynulliad Arbennig)
35.Cynigir newidiadau i Reol Sefydlog 27 er mwyn darparu
ar gyfer cymeradwyo offerynnau statudol sy'n ymwneud â
threthi datganoledig. Mae Rheol Sefydlog 27 yn darparu gweithdrefn
penderfyniad cadarnhaol ar gyfer is-ddeddfwriaeth. Cynigir
diwygio'r weithdrefn hon, gan ychwanegu Rheol Sefydlog 27.8A newydd
a fydd yn caniatáu i unrhyw offeryn neu offeryn drafft sy'n
ymwneud â threthi datganoledig gael ei ystyried gan y
pwyllgor cyfrifol o dan Reol Sefydlog 19 (sef y Pwyllgor Cyllid ar
hyn o bryd), yn ogystal â'r pwyllgor sy'n gyfrifol am
swyddogaethau o dan Reol Sefydlog 21 (sef y Pwyllgor Materion
Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol ar hyn o bryd.) Mae'r Rheol
Sefydlog 27.8A newydd hon yn golygu y caiff y Pwyllgor Cyllid
ystyried unrhyw offeryn statudol sy’n ymwneud â threthi
datganoledig yn awtomatig, ond nid yw'n rhwym i wneud hynny. Mae
dal yn agored i unrhyw bwyllgor arall ystyried yr offeryn, yn unol
â'r broses a sefydlir gan Reol Sefydlog 27.8. Cynigir
newid canlyniadol i Reol Sefydlog 27.7 hefyd i gyfeirio at
rôl y Pwyllgor Cyllid ar gyfer offerynnau sy'n ymwneud
â threthi.
36.Gan nad oes gofyniad ar y pwyllgor cyfrifol i
ystyried offerynnau statudol o'r fath, bydd swyddogion o'r pwyllgor
cyfrifol o dan Reol Sefydlog 27.8A yn rhoi gwybod i swyddogion y
llywodraeth cyn gynted â phosibl a fydd y pwyllgor yn
ystyried pob eitem o is-ddeddfwriaeth ai peidio. Yn yr un modd,
bydd swyddogion y llywodraeth yn rhoi gwybod i staff y pwyllgor cyn
gynted â phosibl pryd y mae disgwyl i offerynnau statudol
perthnasol gael eu gosod.
Mân newidiadau a diwygiadau canlyniadol
eraill
37.Cynigir diwygio'r is-bennawd uwchben Rheol Sefydlog
20.2 a geiriad Rheol Sefydlog 20.20, yn unol ag Adran 4 o Ddeddf
Cymru 2014, er mwyn newid y cyfeiriadau sy'n weddill at 'Lywodraeth
Cynulliad Cymru' i gyfeirio at 'Lywodraeth Cymru'.
38.Yn olaf, cynigir cywiriad i'r Rheol Sefydlog
20.36(ii) bresennol – er mwyn newid y cyfeiriad at y
'Pwyllgor Cyllid' i gyfeirio at y 'pwyllgor cyfrifol' mewn
perthynas â'r rôl o gyflwyno adroddiad ar Gynigion
Cyllideb Atodol.
Cam gweithredu
39.Derbyniodd y Pwyllgor Busnes y newidiadau i'r Rheolau
Sefydlog yn ffurfiol ar 13 Mehefin 2017, a gwahoddir y Cynulliad i
gymeradwyo'r cynigion a nodir yn Atodiad B.
Atodiad B
RHEOL SEFYDLOG 16 Sefydlu Pwyllgorau a’u
Cylchoedd Gorchwyl
Cyffredinol
16.1 Rhaid
i’r Cynulliad sefydlu pwyllgorau a chanddynt bŵer yn eu
cylchoedd gorchwyl i:
(i) archwilio
gwariant, trefniadau cyllido, gweinyddiaeth a pholisi’r
llywodraeth a’r cyrff cyhoeddus sy’n gysylltiedig
â hi;
(ii) archwilio
deddfwriaeth;
(iii) ymgymryd â
swyddogaethau eraill a bennir yn y Rheolau Sefydlog; a
(iv) ystyried unrhyw fater
sy’n effeithio ar Gymru.
16.2 Cyn
gynted â phosibl ar ôl pob etholiad Cynulliad, rhaid
i’r Pwyllgor Busnes gyflwyno cynnig neu gynigion yn unol
â Rheol Sefydlog 16.1 i gynnig teitlau a chylch gorchwyl y
pwyllgorau.
16.3 Os
yw’n ymddangos i’r Pwyllgor Busnes yn ystod Cynulliad
fod angen newid nifer, teitl neu gylch gorchwyl un neu fwy o
bwyllgorau (gan gynnwys drwy ddarparu y dylai unrhyw bwyllgor
presennol ddod i ben), caiff y Pwyllgor Busnes gyflwyno cynnig bod
y newid yn digwydd.
16.4 Wrth
gyflwyno unrhyw gynnig o dan Reol Sefydlog 16.2 neu 16.3, rhaid
i’r Pwyllgor Busnes sicrhau’r canlynol:
(i) bod pob un o
feysydd cyfrifoldeb y llywodraeth a'r cyrff cyhoeddus sy’n
gysylltiedig â hi yn destun gwaith craffu gan bwyllgor neu
bwyllgorau;
(ii) bod pob mater sy'n
ymwneud â chymhwysedd deddfwriaethol y Cynulliad a
swyddogaethau Gweinidogion Cymru a'r Cwnsler Cyffredinol yn destun
gwaith craffu gan bwyllgor neu bwyllgorau; a
(iii) pan fo’n rhesymol
ymarferol, fod cydbwysedd eang rhwng cyflawni’r cyfrifoldebau
a ragnodwyd yn Rheolau Sefydlog 16.1(i) ac 16.1(ii).
Pwyllgorau Eraill
16.5 Caiff
y Cynulliad sefydlu unrhyw bwyllgor arall drwy gynnig a gyflwynir
gan unrhyw Aelod. Rhaid i gynnig i sefydlu pwyllgor o’r fath
gynnig ei deitl a’i gylch gorchwyl.
Parhad Pwyllgorau
16.6 Yn
ddarostyngedig i Reol Sefydlog 16.3, bydd pob pwyllgor a sefydlir
gan Reol Sefydlog 16 yn cael ei sefydlu i barhau drwy gydol y
Cynulliad oni nodir yn wahanol yn y cynnig i sefydlu’r
pwyllgor.
RHEOL SEFYDLOG 19 – Cyllid
Y Pwyllgor
19.1 Wrth
gynnig cylchoedd gorchwyl pwyllgorau o dan Reol Sefydlog 16.2 neu
16.3, rhaid i’r Pwyllgor Busnes sicrhau bod pwyllgor (y
cyfeirir ato yn Rheol Sefydlog 19 fel “y pwyllgor
cyfrifol”) sy’n gyfrifol am y swyddogaethau a ragnodir
yn Rheol Sefydlog 19.
Swyddogaethau
19.2 Rhaid
i’r pwyllgor cyfrifol ystyried a chyflwyno adroddiad ar
unrhyw adroddiad neu ddogfen arall a osodwyd gerbron y Cynulliad
gan Weinidogion Cymru neu gan y Comisiwn ac sy’n cynnwys
cynigion ar gyfer trefniadau cyllido, neu ddefnyddio
adnoddau.
19.3 Caiff
y pwyllgor cyfrifol hefyd ystyried a chyflwyno adroddiad ar unrhyw
fater arall sy’n ymwneud â threfniadau cyllido neu
wariant o Gronfa Gyfunol Cymru, neu sy’n effeithio ar
drefniadau cyllido neu'r gwariant hwnnw.
19.4 Mae
cyfeiriad at ddefnyddio adnoddau yn gyfeiriad at eu gwario, eu
defnyddio neu eu lleihau o ran eu gwerth ac mae’n cynnwys
gwariant sy’n daladwy o Gronfa Gyfunol Cymru ac unrhyw
wariant arall sy’n cael ei dalu o drethi, taliadau a
ffynonellau refeniw eraill.
19.5 Mae
cyfeiriad at drefniadau cyllido yn gyfeiriad at ffynonellau cyllid
gan gynnwys refeniw a geir o drethi, grant bloc Cymru a thrwy
fenthyciadau, ond heb fod yn gyfyngedig i'r ffynonellau
hynny.
RHEOL SEFYDLOG 20 – Gweithdrefnau
Cyllid
Cyffredinol
20.1 Ystyr
cyfeiriadau at “y pwyllgor cyfrifol” yn Rheol Sefydlog
20 yw pwyllgor sydd â’r cyfrifoldeb dros y
swyddogaethau a bennir yn Rheol Sefydlog 19.
20.1A Rhaid i'r
pwyllgor cyfrifol a'r llywodraeth gytuno ar brotocol ar y
trefniadau gweinyddol ar gyfer craffu ar y gyllideb ddrafft
flynyddol a materion eraill sy'n gysylltiedig â'r
gyllideb.
Llywodraeth Cymru
20.2
Ym mhob blwyddyn, rhaid i’r Gweinidog
sy’n gyfrifol am fusnes y llywodraeth hysbysu’r
Pwyllgor Busnes am y canlynol:
(i)
erbyn pa ddyddiad y bydd un o Weinidogion Cymru yn
gosod cynigion cyllideb amlinellol y llywodraeth, yn unol â
Rheol Sefydlog 20.7;
(ii)
erbyn pa ddyddiad y bydd un o Weinidogion Cymru yn
gosod cynigion cyllideb manwl y llywodraeth; a
(iii)
erbyn pa ddyddiad y bydd un o Weinidogion Cymru yn
cyflwyno’r cynnig cyllideb blynyddol yn unol â Rheol
Sefydlog 20.25, a chan ystyried Rheol Sefydlog 20.5.
20.3 Rhaid i'r
Gweinidog wneud yr hysbysiad sy'n ofynnol o dan Reol Sefydlog 20.2
o leiaf ddwy wythnos cyn toriad yr haf ym mhob blwyddyn.
20.4 Ar
ôl cael hysbysiad o dan Reol Sefydlog 20.2 ac ar ôl
ymgynghori â’r pwyllgor cyfrifol, rhaid i’r
Pwyllgor Busnes sefydlu a chyhoeddi amserlen ar gyfer ystyried y
gyllideb, a rhaid iddi gynnwys:
(i)
y dyddiadau a hysbyswyd yn unol â Rheol
Sefydlog 20.2;
(ii)
y dyddiad cau erbyn pryd y bydd yn rhaid i’r
pwyllgor cyfrifol gyflwyno adroddiad i’r Cynulliad ar
gynigion cyllideb amlinellol y llywodraeth; a
(iii)
y dyddiad cau erbyn pryd y bydd yn rhaid i bwyllgorau
gwblhau eu hystyriaeth o’r cynigion cyllideb manwl.
20.5 Wrth bennu'r
dyddiadau cau o dan Reol Sefydlog 20.4 neu 20.6;
(i)
rhaid rhoi o leiaf wyth wythnos fel arfer i’r
pwyllgor cyfrifol gyflwyno adroddiad ar gynigion cyllideb
amlinellol y llywodraeth, a rhaid iddo bob amser gael o leiaf bum
wythnos i gyflwyno adroddiad; a
(ii)
rhaid rhoi o leiaf bum wythnos i bwyllgorau ystyried
cynigion cyllideb manwl y llywodraeth.
20.6 Ar gais y
Gweinidog sy’n gyfrifol am fusnes y llywodraeth, caiff y
Pwyllgor Busnes wneud newidiadau dilynol i’r amserlen a
gyhoeddwyd o dan Reol Sefydlog 20.4, yn ddarostyngedig i Reol
Sefydlog 20.5. Rhaid i’r Pwyllgor Busnes gyhoeddi’r
amserlen ddiwygiedig.
Cynigion y Gyllideb Ddrafft
20.7 Yn unol
â Rheol Sefydlog 20.2 (neu Reol Sefydlog 20.6), rhaid i un o
Weinidogion Cymru osod gerbron y Cynulliad gynigion cyllideb
amlinellol sy’n nodi’r cynlluniau cyllido a'r symiau o
adnoddau ac arian parod y mae’r llywodraeth yn bwriadu eu
defnyddio ar gyfer y flwyddyn ariannol ganlynol a darpar symiau ar
gyfer y ddwy flynedd ddilynol neu ar gyfer unrhyw gyfnod arall
sy’n briodol ym marn y Gweinidog.
20.7A Ar yr un pryd ag
y bydd un o Weinidogion Cymru yn gosod cynigion cyllideb amlinellol
gerbron y Cynulliad o dan Reol Sefydlog 20.7, rhaid iddo hefyd osod
y cyfryw wybodaeth ategol a nodir yn y protocol a gytunwyd o dan
Reol Sefydlog 20.1A.
20.7B Yn unol â
Rheol Sefydlog 20.2 (neu Rheol Sefydlog 20.6), rhaid i un o
Weinidogion Cymru osod cynigion cyllideb manwl gerbron y Cynulliad,
gan gynnwys y dyraniadau arfaethedig ar gyfer pob portffolio
gweinidogol.
20.8 Caiff un o
Weinidogion Cymru wneud datganiad am y gyllideb ddrafft yn y
cyfarfod llawn cyn gynted â phosibl ar ôl i’r
cynigion cyllideb amlinellol gael eu gosod yn unol â Rheol
Sefydlog 20.7.
20.9 Ni
chaniateir gwneud cynnig yn y cyfarfod llawn mewn perthynas â
chyllideb ddrafft y llywodraeth nes bydd y ddau ddyddiad a ganlyn
wedi mynd heibio:
i)
y dyddiad cau erbyn pryd y mae’n ofynnol
i’r pwyllgor cyfrifol gyflwyno adroddiad ar y cynigion
cyllideb amlinellol o dan Reol Sefydlog 20.4(ii) (neu Reol Sefydlog
20.6); a
ii)
y dyddiad cau erbyn pryd y mae’n rhaid i
bwyllgorau eraill gwblhau eu hystyriaeth o’r cynigion
cyllideb manwl o dan Reol Sefydlog 20.4(iii) (neu Reol Sefydlog
20.6).
20.10 [Dilëwyd
y Rheol Sefydlog hon drwy benderfyniad yn y cyfarfod llawn ar XX
XXXX XXXX]
20.11 Caiff adroddiad y
pwyllgor cyfrifol argymell newidiadau yn y symiau a gynigiwyd yn y
cynigion cyllideb amlinellol ar yr amod:
(i)
na fyddai effaith net y newidiadau hynny’n
cynyddu neu’n gostwng y cyfansymiau a gynigiwyd yng
nghynigion cyllideb amlinellol y llywodraeth; neu
(ii)
bod cynnig ar gyfer cynnydd cymesur yn lefel y cyllid
perthnasol yn cyd-fynd ag unrhyw argymhelliad i gynyddu cyfanswm
arfaethedig y gwariant; neu
(iii)
y dylai unrhyw argymhelliad i ostwng lefel y cyllid
egluro sut y bydd y gostyngiad hwnnw yn cael ei wrthbwyso gan
ostyngiad yng nghyfanswm arfaethedig y gwariant.
20.12 Yn unol
â’r amserlen a sefydlwyd ac a gyhoeddwyd gan y Pwyllgor
Busnes o dan Reol Sefydlog 20.4 neu 20.6, rhaid i’r Cynulliad
ystyried cynnig a gyflwynwyd gan un o Weinidogion Cymru fod y
Cynulliad yn nodi cyllideb ddrafft y llywodraeth. Dim ond o dan yr
amodau a ganlyn y caniateir i unrhyw welliant gael ei gyflwyno i
gynnig o’r fath:
(i)
na fyddai effaith net unrhyw newidiadau yn cynyddu
neu’n gostwng cyfansymiau’r adnoddau neu’r arian
parod a gynigiwyd yng nghyllideb ddrafft y llywodraeth;
neu
(ii)
bod cynnig ar gyfer cynnydd cymesur yn lefel y cyllid
perthnasol yn cyd-fynd ag unrhyw gynnig i gynyddu cyfanswm
arfaethedig y gwariant; neu
(iii)
y dylai unrhyw gynnig i ostwng lefel y cyllid egluro
sut y bydd y gostyngiad hwnnw yn cael ei wrthbwyso gan ostyngiad
yng nghyfanswm arfaethedig y gwariant.
Y Comisiwn
20.13 Heb fod yn
hwyrach na 1 Hydref ym mhob blwyddyn ariannol, rhaid i un o
aelodau’r Comisiwn osod gerbron y Cynulliad gyllideb ddrafft
ar gyfer y Comisiwn sy’n nodi’r symiau o adnoddau ac
arian parod y mae’r Comisiwn yn bwriadu eu defnyddio ar gyfer
y flwyddyn ariannol ganlynol a darpar symiau ar gyfer y ddwy
flynedd ddilynol neu ar gyfer unrhyw gyfnod arall y mae’r
Comisiwn wedi cytuno arno gyda Gweinidogion Cymru.
20.14 Rhaid i’r
pwyllgor cyfrifol ystyried cyllideb ddrafft y Comisiwn a chyflwyno
adroddiad i’r Cynulliad amdani erbyn 22 Hydref. Caiff
adroddiad y pwyllgor cyfrifol argymell amrywiadau yn y symiau a
gynigiwyd yn y gyllideb ddrafft ar yr amod na fyddai effaith net yr
amrywiadau hynny’n cynyddu cyfansymiau’r adnoddau
neu’r arian parod a gynigiwyd yng nghyllideb ddrafft y
Comisiwn.
20.15 Rhaid i un o
aelodau’r Comisiwn osod gerbron y Cynulliad gyllideb ar gyfer
y Comisiwn. Ni chaniateir gosod y gyllideb tan ar ôl y
dyddiad cau erbyn pryd y mae’n ofynnol i’r pwyllgor
cyfrifol gyflwyno adroddiad ar gyllideb ddrafft y
Comisiwn.
20.16 Rhaid i un o
aelodau’r Comisiwn gyflwyno cynnig y dylid cytuno ar y
gyllideb a osodir o dan Reol Sefydlog 20.15 a’i hymgorffori
yn y cynnig cyllideb blynyddol o dan Reol Sefydlog 20.26(ii). Ni
chaniateir cyflwyno gwelliant i’r cynnig a rhaid i’r
cynnig gael ei drafod cyn pen pum diwrnod gwaith ar ôl iddo
gael ei gyflwyno (heb gyfrif dyddiau gwaith mewn wythnos pan na
fydd y Cynulliad yn eistedd).
20.17 Os na chytunir ar
gyllideb derfynol y Comisiwn, rhaid i un o aelodau’r Comisiwn
osod gerbron y Cynulliad gyllideb ddiwygiedig ar gyfer y Comisiwn,
ynghyd â chynnig y dylid cytuno arni a’i hymgorffori yn
y cynnig cyllideb blynyddol o dan Reol Sefydlog 20.26(ii). Ni
chaniateir cyflwyno gwelliant i’r cynnig a rhaid i’r
cynnig gael ei drafod cyn pen pum diwrnod gwaith ar ôl iddo
gael ei gyflwyno (heb gyfrif dyddiau gwaith mewn wythnos pan na
fydd y Cynulliad yn eistedd).
20.18 Caniateir
cyflwyno rhagor o gynigion o dan Reol Sefydlog 20.17 nes y ceir
cytundeb ond ni chaniateir i’r Cynulliad ystyried cynnig
o’r fath ar ôl 27 Tachwedd.
20.19 Os na chytunwyd
ar gyllideb y Comisiwn erbyn 27 Tachwedd, mae cyllideb y Comisiwn
sydd i’w hymgorffori yn y cynnig cyllideb blynyddol o dan
Reol Sefydlog 20.26(ii) i gynnwys, ar gyfer pob gwasanaeth neu
ddiben yr awdurdodwyd defnyddio adnoddau neu arian parod ar eu
cyfer gan y Comisiwn yn y flwyddyn ariannol flaenorol, 95%
o’r swm a awdurdodwyd felly.
20.20 Pan gynhelir
Adolygiad o Wariant Llywodraeth Cymru neu Lywodraeth y DU, caiff
aelod o’r Comisiwn, gyda chytundeb y Pwyllgor Busnes, ragnodi
dyddiadau gwahanol i’r rhai a geir yn Rheol Sefydlog 20.13
erbyn pryd y mae’n rhaid iddo osod cyllideb ddrafft y
Comisiwn, ac, yn dilyn hynny, y dyddiad y cyfeirir ato yn Rheolau
Sefydlog 20.18 ac 20.19. Os bydd y Pwyllgor Busnes yn cytuno, rhaid
iddo hysbysu’r Cynulliad drwy osod adroddiad.
Yr Archwilydd Cyffredinol a Swyddfa Archwilio
Cymru
20.21 Rhaid i’r
Archwilydd Cyffredinol a Swyddfa Archwilio Cymru osod yr
amcangyfrif o incwm a gwariant sy’n ofynnol o dan adran 20 o
Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2013 gerbron y Cynulliad, a
hynny ar y cyd, cyn gynted ag y bo’n ymarferol ond heb fod yn
hwyrach na 1 Tachwedd ym mhob blwyddyn ariannol beth
bynnag.
20.22 Rhaid i’r
pwyllgor cyfrifol o dan Reol Sefydlog 18.10(i) ystyried adroddiad
sy’n cynnwys yr amcangyfrif a’i osod gerbron y
Cynulliad heb fod yn hwyrach na 22 Tachwedd, gydag unrhyw
ddiwygiadau sy’n briodol ym marn y pwyllgor cyfrifol, ar
ôl iddo ymgynghori â’r Archwilydd Cyffredinol a
Swyddfa Archwilio Cymru ac ystyried unrhyw sylwadau a gyflwynwyd
ganddynt.
Yr Ombwdsmon
20.23 Rhaid i’r
Ombwdsmon gyflwyno’r amcangyfrif o incwm a gwariant
sy’n ofynnol o dan baragraff 15 o Atodlen 1 i Ddeddf
Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2005 i’r pwyllgor
cyfrifol cyn gynted ag y bo’n ymarferol ond heb fod yn
hwyrach na 1 Tachwedd ym mhob blwyddyn ariannol beth
bynnag.
20.24 Rhaid i’r
pwyllgor cyfrifol ystyried yr amcangyfrif a’i osod gerbron y
Cynulliad heb fod yn hwyrach na 22 Tachwedd, gydag unrhyw
ddiwygiadau sy’n briodol ym marn y Pwyllgor, ar ôl iddo
ymgynghori â’r Ombwdsmon ac ystyried unrhyw sylwadau a
gyflwynwyd ganddo.
Penderfyniadau ynghylch y gyfradd Gymreig
20.24A Penderfyniad gan y Cynulliad
o dan adran 116D o’r Ddeddf yw penderfyniad ynghylch y
gyfradd Gymreig.
20.24B O ran penderfyniad ynghylch
y gyfradd Gymreig
(i)
rhaid iddo nodi’r flwyddyn dreth y mae’n
berthnasol iddi;
(ii) rhaid iddo gael ei wneud cyn dechrau’r flwyddyn
dreth honno; ac
(iii)
ni chaniateir iddo gael ei wneud fwy na 12 mis cyn
dechrau’r flwyddyn
honno.
20.24C Dim ond Prif Weinidog Cymru
neu un o Weinidogion Cymru a gaiff wneud cynnig am benderfyniad
ynghylch y gyfradd Gymreig, neu gynnig i ganslo penderfyniad o'r
fath. Ni chaniateir gwneud gwelliannau i benderfyniad
ynghylch y gyfradd Gymreig.
20.24D Ni chaniateir gwneud cynnig
am benderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig tan ar ôl
i’r cynnig cyllideb blynyddol gael ei gyflwyno yn unol
â Rheol Sefydlog 20.25.
Cynigion Cyllideb Blynyddol
20.25 Rhaid i gynnig
cyllideb blynyddol sy’n ofynnol o dan adran 125 o’r
Ddeddf gael ei gyflwyno gan un o Weinidogion Cymru, yn unol â
Rheol Sefydlog 20.2 (neu Reol Sefydlog 20.6).
20.26 Rhaid i gynnig
cyllideb blynyddol ymgorffori:
(i) cyllideb
derfynol y llywodraeth;
(ii) cyllideb derfynol
y Comisiwn fel y cytunwyd arni gan y Cynulliad o dan Reol Sefydlog
20.16 neu 20.17, neu fel y’i pennwyd o dan Reol Sefydlog
20.19;
(iii) amcangyfrif Swyddfa
Archwilio Cymru, fel y’i gosodwyd gerbron y Cynulliad o dan
Reol Sefydlog 20.22; a
(iv) amcangyfrif yr
Ombwdsmon, fel y’i gosodwyd gerbron y Cynulliad o dan Reol
Sefydlog 20.24.
20.27 Caiff cynnig
cyllideb blynyddol ymgorffori hefyd unrhyw gynnig ar gyfer
penderfyniad sydd i’w wneud ar gyfer y flwyddyn ariannol
berthnasol o dan adran 120(2)(a) o’r Ddeddf.
20.28 Rhaid i’r
wybodaeth a gynhyrchir i ategu cynnig cyllideb blynyddol gynnwys y
canlynol o leiaf:
(i) y datganiad
ysgrifenedig sy’n ofynnol o dan adran 125(3) o’r
Ddeddf;
(ii) yr adnoddau y
cytunwyd arnynt gan Drysorlys y DU ar gyfer cyllideb y bloc Cymreig
am y flwyddyn ariannol sydd o dan sylw yn y cynnig;
(iii) cysoniad rhwng yr
adnoddau a ddyrannwyd i gyllideb y bloc Cymreig gan Drysorlys y DU
a’r adnoddau sydd i’w hawdurdodi i’w defnyddio yn
y cynnig;
(iv) cysoniad rhwng yr
amcangyfrif o’r symiau sydd i’w talu i Gronfa Gyfunol
Cymru gan yr Ysgrifennydd Gwladol a’r symiau sydd i’w
hawdurdodi i’w talu o’r Gronfa yn y cynnig;
(v) cysoniad rhwng yr
adnoddau sydd i’w hawdurdodi o dan adran 125(1)(a) a (b)
o’r Ddeddf a’r symiau sydd i’w hawdurdodi
i’w talu o Gronfa Gyfunol Cymru o dan adran 125(1)(c);
a
(vi) manylion am unrhyw ddiwygiadau i’r
wybodaeth a ddarparwyd yn unol â Rheolau Sefydlog 20.7 i
20.7B ar gyfer y gyllideb ddrafft, fel y nodir yn y protocol a
gytunwyd o dan Reol Sefydlog 20.1A.
20.29 Dim ond un o
Weinidogion Cymru a gaiff wneud cynnig cyllideb blynyddol. Ni
chaniateir cyflwyno gwelliant i gynnig cyllideb
blynyddol.
20.29A Ni chaniateir gwneud dim
penderfyniad ar gynnig cyllideb blynyddol nes bod y Cynulliad wedi
cytuno ar y penderfyniad ynghylch y gyfradd Gymreig ar gyfer y
flwyddyn ariannol sydd o dan sylw yn y cynnig.
Cynigion Cyllideb Atodol
20.30 Caiff un o
Weinidogion Cymru gyflwyno cynnig cyllideb atodol o dan adran 126
ar unrhyw adeg ar ôl i’r cynnig cyllideb blynyddol gael
ei basio.
20.31 Rhaid i’r
wybodaeth a ddarperir i ategu cynnig cyllideb atodol gynnwys unrhyw
amrywiadau ar yr hyn a ddarparwyd yn unol â Rheol Sefydlog
20.28.
20.32 Os yw’r cynnig
cyllideb atodol yn cynnig amrywio cyllideb y Comisiwn, rhaid i
aelod o’r Comisiwn osod memorandwm esboniadol yn nodi pam mae
angen yr amrywiad.
20.33 Ni chaniateir i gynnig
cyllideb atodol a gyflwynir o dan Reol Sefydlog 20.30 gael ei wneud
naill ai:
(i) nes bod y
pwyllgor cyfrifol wedi cyflwyno adroddiad ar y cynnig;
neu
(ii) bod tair wythnos
wedi mynd heibio ar ôl iddo gael ei gyflwyno, os nad
yw’r pwyllgor cyfrifol wedi cyflwyno adroddiad ar y
cynnig.
20.34 Caiff adroddiad y
pwyllgor cyfrifol argymell newidiadau yn y symiau a gynigiwyd yn y
cynnig cyllideb atodol ar yr amod na fyddai effaith net yr
amrywiadau hynny’n cynyddu neu’n gostwng
cyfansymiau’r adnoddau neu’r arian parod a gynigiwyd yn
y cynnig cyllideb atodol.
20.35 Os yw’r cynnig
cyllideb atodol yn cynnig amrywio cyllideb Swyddfa Archwilio
Cymru:
(i) rhaid
i’r Archwilydd Cyffredinol a Swyddfa Archwilio Cymru ddarparu
memorandwm esboniadol ar y cyd i’r pwyllgor cyfrifol o dan
Reol Sefydlog 18.10(ii) yn nodi pam mae angen amrywio’r
gyllideb;
(ii) caiff y pwyllgor
cyfrifol o dan Reol Sefydlog 18.10(ii) gyflwyno adroddiad ar yr
amrywiad arfaethedig o fewn tair wythnos ar ôl i’r
cynnig cyllideb atodol gael ei gyflwyno. Caiff yr adroddiad gynnig
unrhyw ddiwygiadau i’r amrywiad arfaethedig sy’n
briodol ym marn y pwyllgor cyfrifol o dan Reol Sefydlog 18.10(ii),
ar ôl iddo ymgynghori â’r Archwilydd Cyffredinol
a Swyddfa Archwilio Cymru ac ystyried unrhyw sylwadau a wnaed
ganddynt.
20.36 Os yw’r cynnig
cyllideb atodol yn cynnig amrywio cyllideb yr Ombwdsmon:
(i) rhaid
i’r Ombwdsmon ddarparu memorandwm esboniadol i’r
pwyllgor cyfrifol yn nodi pam mae angen amrywio’r
gyllideb;
(ii) caiff y pwyllgor
cyfrifol gyflwyno gerbron y Cynulliad adroddiad ar yr amrywiad
arfaethedig o fewn tair wythnos ar ôl i’r cynnig
cyllideb atodol gael ei gyflwyno. Caiff yr adroddiad gynnig unrhyw
ddiwygiadau i’r amrywiad arfaethedig sy’n briodol ym
marn y pwyllgor cyfrifol, ar ôl iddo ymgynghori
â’r Ombwdsmon ac ystyried unrhyw sylwadau a wnaed
ganddo.
20.37 Dim ond un o
Weinidogion Cymru a gaiff wneud cynnig cyllideb atodol. Ni
chaniateir i welliannau gael eu cyflwyno na’u cynnig ac
eithrio gan un o Weinidogion Cymru.
Defnyddio Gormod o Adnoddau
20.37A Os bydd cyfrifon
archwiliedig Llywodraeth Cymru ar gyfer unrhyw flwyddyn ariannol yn
cofnodi bod gormod o adnoddau wedi’u defnyddio o gymharu
â’r symiau a awdurdodwyd neu y barnwyd o dan y Ddeddf
eu bod wedi’u hawdurdodi gan benderfyniadau cyllideb y
Cynulliad, caiff un o Weinidogion Cymru gyflwyno cynnig cyllideb
atodol yn gofyn am awdurdodiad ôl-weithredol ar gyfer
gormodeddau a gofnodwyd yng nghyfrifon archwiliedig Llywodraeth
Cymru.
20.38 Mae Rheol Sefydlog 20.39 yn
gymwys os bydd cyfrifon archwiliedig y Comisiwn, Swyddfa Archwilio
Cymru neu’r Ombwdsmon ar gyfer unrhyw flwyddyn ariannol yn
cofnodi bod gormod o adnoddau wedi’u defnyddio o gymharu
â’r symiau a awdurdodwyd neu y barnwyd o dan y Ddeddf
eu bod wedi’u hawdurdodi gan benderfyniadau cyllideb y
Cynulliad.
20.39 Os bydd y
Comisiwn, Swyddfa Archwilio Cymru neu’r Ombwdsmon yn gofyn
iddo wneud hynny, rhaid i un o Weinidogion Cymru gyflwyno cynnig
cyllideb atodol yn gofyn am awdurdodiad ôl-weithredol ar
gyfer gormodeddau a gofnodwyd yng nghyfrifon archwiliedig y person
hwnnw.
20.40 Ni chaniateir i
gynnig cyllideb atodol a gyflwynir o dan Reolau Sefydlog 20.37A neu
20.39 gael ei wneud naill ai:
(i) nes bod y
Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus neu’r pwyllgor cyfrifol o dan
Reol Sefydlog 18.10(iv) os yw’n ymwneud â Swyddfa
Archwilio Cymru, wedi cyflwyno adroddiad ar y cynnig;
neu
(ii) nes bod chwe mis
wedi mynd heibio ar ôl iddo gael ei gyflwyno, os nad
yw’r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus neu’r pwyllgor
cyfrifol o dan Reol Sefydlog 18.10(iv) os yw’n ymwneud
â Swyddfa Archwilio Cymru, wedi cyflwyno adroddiad ar y
cynnig.
20.41 Nid yw Rheolau Sefydlog
20.30 i 20.36 yn gymwys i gynigion a gyflwynir o dan Reolau
Sefydlog 20.37A neu 20.39.
RHEOL SEFYDLOG 27 – Is-ddeddfwriaeth (ac
eithrio Is-ddeddfwriaeth sy’n Ddarostyngedig i Weithdrefn
Cynulliad Arbennig)
Memoranda Esboniadol
27.1 Rhaid
cael Memorandwm Esboniadol i gyd-fynd ag unrhyw offeryn statudol
neu offeryn statudol drafft a osodir gerbron y Cynulliad a rhaid
i’r Memorandwm Esboniadol gynnwys unrhyw Asesiad Effaith
Reoliadol a baratoir mewn perthynas â’r
offeryn.
Cynnig ar gyfer Dirymu (Gweithdrefn Penderfyniad
Negyddol)
27.2 Yn
achos unrhyw offeryn statudol:
(i) sy’n
agored i gael ei ddirymu yn unol â phenderfyniad gan y
Cynulliad; neu
(ii) sy’n cael ei
osod ar ffurf drafft ond nad yw’n gallu cael ei wneud os
caiff y drafft ei anghymeradwyo,
caiff y Cynulliad, heb fod yn hwyrach na 40 diwrnod
ar ôl i’r offeryn gael ei osod, benderfynu i
ddirymu’r offeryn neu, yn ôl fel y digwydd, i
anghymeradwyo’r drafft.
27.3 Caiff
unrhyw Aelod gyflwyno cynnig sydd i’w benderfynu o dan Reol
Sefydlog 27.2.
27.4 Ni
chaniateir gwneud gwelliannau i gynnig sydd i’w benderfynu o
dan Reol Sefydlog 27.2.
Cynnig ar gyfer Cymeradwyo
(Gweithdrefn Penderfyniad Cadarnhaol)
27.5 Yn
achos unrhyw offeryn statudol neu offeryn statudol drafft a osodir
gerbron y Cynulliad nad yw, oni bai bod y Cynulliad yn ei
gymeradwyo drwy gynnig, yn gallu:
(i) cael ei
wneud;
(ii) dod i rym;
neu
(iii) parhau mewn grym ar
ôl y cyfnod a bennwyd yn y deddfiad sy'n rhoi'r pŵer i
wneud yr offeryn,
caiff unrhyw aelod o'r llywodraeth gyflwyno cynnig o dan Reol 27.5
i gymeradwyo'r offeryn neu'r offeryn drafft.
27.6 Ni
chaniateir gwneud gwelliannau i gynnig o dan Reol Sefydlog
27.5.
27.7 Ni
chaniateir ystyried cynnig o dan Reol Sefydlog 27.5 yn y cyfarfod
llawn nes y bydd naill ai:
(i) y pwyllgor
sy'n gyfrifol am y swyddogaethau a ragnodir yn Rheolau Sefydlog
21.2, 21.3 a 27.8A (lle y bo'n berthnasol) ac unrhyw bwyllgor
arall, sydd wedi rhoi'r hysbysiad a grybwyllir yn Rheol Sefydlog
27.8, wedi cyflwyno adroddiad ar yr offeryn neu'r drafft;
neu
(ii) 20 diwrnod wedi
mynd heibio ers i'r offeryn neu'r offeryn drafft gael ei
osod;
pa un bynnag yw'r cyntaf.
27.7A Os bydd y
deddfiad sy'n ei gwneud yn ofynnol i'r offeryn statudol neu'r
offeryn statudol drafft gael ei osod gerbron y Cynulliad yn pennu
amserlen mewn perthynas ag ystyriaeth y Cynulliad o'r offeryn
statudol neu'r offeryn statudol drafft, ni fydd Rheol Sefydlog 27.7
yn gymwys.
27.8 Os
bydd unrhyw bwyllgor, ac eithrio’r pwyllgor sy’n
gyfrifol am y swyddogaethau a ragnodir yn Rheolau Sefydlog 21.2 a
21.3, yn bwriadu cyflwyno adroddiad ar offeryn neu offeryn drafft y
mae Rheol Sefydlog 27.5 yn gymwys iddo, rhaid iddo roi hysbysiad
i’r llywodraeth ei fod yn bwriadu gwneud hynny heb fod yn
hwyrach na saith diwrnod ar ôl i’r offeryn neu’r
drafft gael ei osod.
27.8A Caiff y pwyllgor
cyfrifol o dan Reol Sefydlog 19 ystyried unrhyw offeryn neu offeryn
drafft sy’n ymwneud â threthi datganoledig, yn ogystal
â’r pwyllgor sy’n gyfrifol am y swyddogaethau a
nodir yn Rheolau Sefydlog 21.2 a 21.3. Nid yw Rheol Sefydlog
27.8 yn gymwys i’r pwyllgor cyfrifol o dan Reol Sefydlog 19
mewn perthynas ag unrhyw gyfryw offeryn neu offeryn
drafft.
27.9 Os
bydd unrhyw bwyllgor yn ystyried unrhyw offeryn neu offeryn drafft
y mae Rheol Sefydlog 27.5 yn gymwys iddo, caiff yr aelod o’r
llywodraeth a’i gosododd (neu aelod arall o’r
llywodraeth a enwebir gan Brif Weinidog Cymru i fod yn gyfrifol
amdano) fod yn bresennol yn y pwyllgor a chymryd rhan yn nhrafodion
y pwyllgor sy’n ymwneud â’r offeryn neu’r
drafft ond ni chaiff bleidleisio.
Peidio â Diwygio Offerynnau
27.10 Ni chaniateir
diwygio offeryn statudol neu offeryn statudol drafft y mae Rheolau
Sefydlog 27.2 neu 27.5 yn gymwys iddo.
Tynnu Offerynnau yn ôl
27.11 Caniateir i
offeryn statudol neu offeryn statudol drafft a osodwyd gerbron y
Cynulliad gael ei dynnu'n ôl ar unrhyw adeg gan yr aelod
o’r llywodraeth sy’n gyfrifol am yr offeryn
hwnnw.
Cyfrifo Dyddiau
27.12 Wrth gyfrifo
unrhyw gyfnod o ddyddiau at ddibenion Rheol Sefydlog 27, rhaid
peidio â chymryd i ystyriaeth unrhyw amser pryd y bydd y
Cynulliad wedi’i ddiddymu neu ar doriad am fwy na phedwar
diwrnod.
Cynigion Eraill mewn Perthynas ag Offerynnau neu Offerynnau
Drafft
27.13 Nid yw Rheolau
Sefydlog 27.1 i 27.9 yn rhagfarnu hawl unrhyw Aelod i gyflwyno
unrhyw gynnig arall mewn perthynas ag offeryn neu offeryn
drafft.
Cymhwyso’r Rheol Sefydlog at Is-ddeddfwriaeth
Arall
27.14 Mae Rheolau
Sefydlog 27.1 i 27.13 yn gymwys hefyd, gydag unrhyw addasiadau
angenrheidiol, i unrhyw is-ddeddfwriaeth arall (ac eithrio
is-ddeddfwriaeth sy’n ddarostyngedig i’r Weithdrefn
Cynulliad Arbennig o dan Reol Sefydlog 28) ar ffurf adroddiad,
canllawiau, cod ymarfer neu ddogfen arall y mae unrhyw ddeddfiad yn
ei gwneud yn ofynnol iddynt:
(i) cael eu gosod
gerbron y Cynulliad, a
(ii) bod yn
ddarostyngedig i unrhyw fath o weithdrefn Cynulliad sydd
â’r un effaith neu effaith gyfatebol i’r rhai a
grybwyllir yn Rheol Sefydlog 27.2 neu 27.5.